Kooperatifler Nasıl Kurulur ve Hangi Yasalarla Düzenlenir ?

Bir kooperatif kurmak, belirli bir amaca hizmet etmek ve bir grup insanın ortak ekonomik, sosyal veya kültürel ihtiyaçlarını karşılamak için yapılan bir girişimdir. Türkiye'de kooperatif kurmak için aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:

1. Kooperatif Türünü Belirleyin

• İlk olarak, hangi tür kooperatif kurmak istediğinize karar verin. Türkiye'de genellikle tarım kooperatifleri, tüketim kooperatifleri, yapı kooperatifleri ve işçi kooperatifleri gibi farklı türlerde kooperatifler kurulabilir.

2. Kurucu Ortakları Belirleyin

• En az 7 kişi (gerçek ya da tüzel kişi) bir araya gelerek kooperatif kurabilir. Bu kişiler, kooperatifin kurucu ortakları olacaktır.

3. Kooperatif Ana Sözleşmesini Hazırlayın

• Kooperatifin ana sözleşmesini (eski adıyla tüzük) hazırlayın. Bu sözleşme, kooperatifin amacı, faaliyet alanları, ortaklık şartları, yönetim organları, sermaye yapısı gibi önemli bilgileri içerir.

• Kooperatif ana sözleşmesi Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanmış tip ana sözleşme üzerinden yapılmalıdır. Ancak özel ihtiyaçlara göre bazı eklemeler ve düzenlemeler yapılabilir.

4. Kooperatif Genel Kurulunu Yapın

• Kurucu ortaklarla birlikte genel kurul toplantısını düzenleyin ve ana sözleşmeyi kabul edin.

• Kooperatifin yönetim ve denetim kurullarını seçin.

5. Kooperatifin Tescili İçin Başvurun

• Kooperatifin resmi olarak kurulabilmesi için Ticaret Sicil Müdürlüğü'ne başvuruda bulunulması gerekir.

• Gerekli belgeler: Ana sözleşme, kurucu ortakların kimlik bilgileri, genel kurul tutanağı, yönetim kurulu kararı, sermaye taahhüdü belgeleri, noter tasdikli imza sirküleri.

6. Ticaret Sicil Gazetesi'nde İlan

• Kooperatifin tescil edilmesinden sonra, kooperatifin kuruluşu Ticaret Sicil Gazetesi'nde ilan edilir.

7. Vergi Dairesi ve Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) İşlemleri

• Tescilden sonra vergi dairesine başvurarak kooperatif adına vergi numarası alınması gerekir.

• Ayrıca, SGK'ya da başvurarak işçi çalıştırılacaksa sigorta işlemleri yapılmalıdır.

8. Kooperatif Faaliyetlerine Başlayın

• Tüm yasal süreçler tamamlandıktan sonra kooperatifiniz resmi olarak faaliyetlerine başlayabilir.

Bu adımlar genel bir rehber niteliğindedir. Kooperatif kurulumu sırasında bir avukat veya mali müşavirden profesyonel destek almak, sürecin daha sorunsuz ilerlemesini sağlayabilir.

Kooperatifler Hangi Yasalarla Düzenlenir ?

Kooperatifler Türkiye'de çeşitli yasalarla düzenlenir. Kooperatiflerin kuruluşu, yönetimi, denetimi ve faaliyetleri, belirli yasal çerçeveler içinde yürütülür. İşte kooperatifleri düzenleyen başlıca yasalar:

1. Kooperatifler Kanunu (1163 Sayılı Kanun)

• Kooperatiflerin kuruluşu, yapısı, yönetim organları, üyelik şartları ve sona ermesi gibi konular 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu ile düzenlenir. Bu kanun, kooperatiflerin temel yapısını belirler ve kooperatiflerin hukuki statüsünü tanımlar.

2. Türk Ticaret Kanunu (TTK)

• Kooperatiflerin ticari faaliyetleri, muhasebe kayıtları, defter tutma zorunluluğu ve iflas gibi konular Türk Ticaret Kanunu kapsamında ele alınır. Kooperatifler, anonim şirketler gibi bazı ticari hükümlere tabidir.

3. Medeni Kanun

• Kooperatiflerin tüzel kişilik kazanması ve tüzel kişiliğin sona ermesi gibi konular Türk Medeni Kanunu ile düzenlenir. Medeni Kanun, kooperatiflerin kuruluş aşamasında ve tasfiye süreçlerinde de önemlidir.

4. Vergi Usul Kanunu

• Kooperatiflerin vergi yükümlülükleri, muhasebe ve mali denetim gibi konular Vergi Usul Kanunu ile düzenlenir. Kooperatifler, diğer ticari işletmeler gibi vergi mükellefidir ve vergi beyannameleri vermek zorundadır.

5. Sosyal Güvenlik Kanunları

• Kooperatif çalışanlarının sigorta işlemleri, sosyal güvenlik primleri ve işçi hakları gibi konular sosyal güvenlik mevzuatı (5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu) kapsamında ele alınır.

6. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Tebliğleri ve Yönetmelikleri

• Kooperatiflerin işleyişini ve denetimini ilgilendiren çeşitli yönetmelikler ve tebliğler vardır. Bu düzenlemeler, kooperatiflerin çalışma koşulları, işçi hakları, iş sağlığı ve güvenliği gibi konuları kapsar.

7. Kooperatif Ana Sözleşmesi

• Her kooperatifin kendi ana sözleşmesi, yasalara uygun olarak hazırlanmış bir iç düzenlemedir. Kooperatifin faaliyetleri, ortakların hak ve yükümlülükleri bu sözleşmede detaylandırılır.

Kooperatifler, yukarıdaki yasalar ve düzenlemeler çerçevesinde faaliyet gösterirler. Kooperatif kurmayı düşünenlerin, bu yasalar hakkında bilgi sahibi olmaları ve gerekirse hukuki danışmanlık almaları önerilir.